1 The Holdovers Dramatische komedie

Het bijna perfecte ‘The Holdovers’ is na tien magere jaren een grootse terugkeer voor Alexander Payne, de regisseur van ‘Sideways’. „Ik dagdroom soms dat ik een regisseur in de jaren 70 ben”, zei hij tegen NRC. De film – over een zure docent en een bokkige puber die met Kerst tot elkaar zijn veroordeeld – oogt als een ‘objet trouvé’ uit de jaren 70 en is simpelweg geweldig. Rouw, zelfhaat en desillusie waren zelden grappiger.

Lees hier de recensie: ‘The Holdovers’: lachen om rouw, zelfhaat en desillusie in een perfecte tijdcapsule uit de jaren 70

●●●●●Regie Alexander Payne, met Paul Giamatti, Dominic Sessa, Da’Vine Joy Randolph. Lengte 133 min.

2 The Boy and the Heron Animatiefilm

De Japanse Hayao Miyazaki werd een animatielegende door Studio Ghibli-films als Spirited Away en Princess Mononoke. Hij kwam terug van zijn pensioen voor één laatste film: The Boy and the Heron. Het is een bitterzoete verwerking van zijn jeugd in de Tweede Wereldoorlog. Een jongen wordt opgezocht door een pratende, blauwe reiger. Ondanks initiële terughoudendheid – de jongen weet dat de reiger liegt, wil het toch zelf zien – belandt hij via een vervallen toren in een magische, ongrijpbare, ondergrondse wereld waar dood en leven naast elkaar bestaan.

Lees hier de recensie: ‘The Boy and the Heron’: Miyazaki’s beeldschone, bitterzoete verwerking van zijn jeugd

●●●●●Regie Hayao Miyazaki. Met: Soma Santoki (Stem), Masaki Suda (Stem), Takuya Kimura (Stem). Lengte 124 min.

3 Priscilla Biopic

Priscilla gaat over de liefde tussen Priscilla Beaulieu en de tien jaar oudere, dominante Elvis Presley. Regisseur Sofia Coppola zei in een interview met NRC: „Mijn film toont de andere kant van de Elvis-mythe.” Het is de meest sinistere film die Sofia Coppola ooit maakte. Hoewel de film Priscilla heet, gaat hij toch over Elvis, nu door de ogen van een minderjarig meisje dat hij zorgvuldig tot zijn bruid boetseerde.

Lees hier de recensie: ‘Priscilla’: de meest sinistere film van Sofia Coppola

●●●●●Regie Sofia Coppola. Met Cailee Spaeny, Jacob Elordi. Lengte 113 minuten.

4 May December Drama

Elizabeth (Nathalie Portman) gaat de rol van Gracie (Julianne Moore) spelen in een onafhankelijke film over haar turbulente leven. Ruim twintig jaar ervoor begon Gracie op 36-jarige leeftijd een affaire met de indertijd 13-jarige Joe, van wiens kind ze in de gevangenis beviel. Later trouwden ze en kreeg het stel waarover de tabloids gretig berichtten nog twee kinderen. In May December staan die op het punt uit huis te gaan, wat spanning met zich mee brengt. Dat Elizabeth het gezin komt bestuderen en in het verleden gaat spitten zorgt voor extra ongemak. Een verrassend grappige film over de vraag wat façade is en wat echt en of we überhaupt de werkelijkheid en waarheid ooit kunnen kennen.

Lees hier de recensie: Misleiding, manipulatie en metamorfose in ‘May December’

●●●●●Regie Todd Haynes, met Julianne Moore, Natalie Portman, Charles Melton. Lengte 117 minuten.

5 Fallen Leaves Drama

Een typische Aki Kaurismaki-film, die Finland beziet als kapotgevallen sneeuwbol en alle inwonenden als depressieve, alcoholistische zielen op zoek naar verbinding. Maar dit keer is het een romantische komedie! Het werkt briljant. Kaurismaki deed eerder liefde, maar nergens was het contrast tussen zijn tragikomische wereld en onhandige, schone liefde zo zoet. De film is ook nog heel grappig. Elke scène bevat een geweldige grap, in beeld of in taal.

Lees hier de recensie: ‘Fallen Leaves’: liefde in een depressief universum volgens Aki Kaurismäki

●●●●●Regie Aki Kaurismäki, met Jussi Vatanen, Alma Pöysti. Lengte 81 minuten.

6 The Old Oak Drama

The Old Oak is de laatste film van de befaamde Britse regisseur Ken Loach, dit keer écht, zei de regisseur tegen NRC. In veel opzichten is het Loach zoals we hem de laatste jaren kennen. Een duister portret van een arbeidersgemeenschap in verval. Huizenprijzen dalen, armoede stijgt en dan worden er ook nog busladingen Syrische vluchtelingen ‘gedumpt’ in Durham. Alle pogingen om iets te verbeteren mislukken. Het proletariaat is tegen zichzelf opgezet, mensen zoeken hun vijanden onder hen, in plaats van boven. Maar met The Old Oak wil Loach tóch nog hoop inspireren. Het maakt zijn laatste film zijn meest reflectieve; het stokje wordt doorgegeven.

Lees hier de recensie: Ken Loach geeft het stokje door in ‘The Old Oak’

●●●●● Regie Ken Loach, met Debbie Honeywood, Dave Turner, Ebla Mari. Lengte 113 minuten.

7 Jippie No More!Familiefilm

Jaap ‘Jippie’ Peter – een vrolijke, behulpzame en soms energiezuigende 16-jarige met downsyndroom – bereidt zich voor op de bruiloft van zijn zus Gail. Terwijl de hele familie het erf van opa Willem ombouwt tot feestterrein, is de lucht zwanger met liefde. Vervlogen liefde, zoals die tussen opa Willem en zijn overleden vrouw. Vanzelfsprekende liefde, zoals die tussen Jippies vader en moeder. En verse liefde: want óók Jippie wordt verliefd. Voor het eerst. Langzaam dringt tot Jippie door dat hij niet dezelfde liefde kan hebben die zijn zusjes en ouders hebben. Hij en paardenmeisje Lucy zijn té anders. Is familiale liefde genoeg om dat gat op te vullen? Het is een verrassend diepgaande vraag voor een kinderfilm.

Lees hier de recensie: ‘Jippie No More!’ neemt zijn publiek serieus. Dat doet niet iedere jeugdfilm

●●●●● Regie Margien Rogaar, met Wesley van Klink, Guide Pollemans, Aus Greidanus sr., Lotte Jonker. Lengte 95 minuten.

8 Killers of the Flower Moon Epos

Scorcese is nog niet klaar met zijn kroniek over hebzucht, giftige mannelijkheid en wetteloosheid in Amerika. Sterker nog: Killers of the Flower Moon is een van de hardste, meest nietsontziende films die hij over het onderwerp maakte. De Osage zijn een Inheems Amerikaanse stam die een klein reservaat op onherbergzaam terrein in Oklahoma hebben gekregen. Het toeval wilde echter, dat er voor miljoenen dollars aan olie onder de grond zat. Plotsklaps werden de Osage het rijkste volk op aarde. Maar niet als het aan Leonardo DiCaprio, Robert De Niro en de Amerikaanse overheid ligt: het duo moordt en trouwt zich naar het eigenaarschap van de olierechten, terwijl de overheid wegkijkt. Met een speeltijd van bijna drieënhalf uur is het geen gemakkelijke zit, maar de emotionele kaakslag raakt des te meer.

Lees hier de recensie: Scorseses ‘Killers of the Flower Moon’ is een bloedbad in slow motion

●●●●● Regie Martin Scorcese, met Leonardo DiCaprio, Robert De Niro, Lily Gladstone. Lengte 206 minuten.

9 Anatomie d’une chute Rechtbankdrama

In Gouden Palm-winnaar Anatomie d’une chute staat een schrijfster terecht voor de dood van haar man. Was het een val of een klap die een einde aan zijn leven maakte? Alles is ambivalent in dit Franse rechtbankdrama. Het gevoelige, subtiele drama leidt tot een ongemakkelijke conclusie: in een liefdesrelatie, zoals in de rechtbank, maakt de waarheid niks uit. Iedereen heeft een kijk, iedereen een eigen verhaal om anderen én zichzelf mee te overtuigen. De vraag is niet: wat is er gebeurd? Maar: welk construct van de waarheid geloof je?

Lees hier de recensie: ‘Anatomy of a Fall’: ontleding van een huwelijk in verval

●●●●● Regie Justine Triet, met Sandra Hüller, Samuel Theis, Milo Machado-Graner, Swann Arlaud. Lengte 152 min.

10 Wonka Kerstfilm

Wonka kán niet goed zijn, dacht de halve filmwereld toen de film werd aangekondigd. Timothée Chalamets Johnny Depp-momentje. Maar schijn bedriegt. Het is gelukt! Een kerstwonder. De zoete kerstfilm toont Willy Wonka in zijn jonge jaren: als een naïeve snoepfabrikant die weinig gemeen heeft met het licht sadistische origineel uit Roald Dahls kinderboek. Maar dat maakt niet uit. De onschuld spat van het scherm.

Lees hier de recensie: Willy Wonka is gewoon Sinterklaas

●●●●●Regie Anna Hints. Lengte 89 minuten.

11 Coup de Chance Tragikomedie

Woody Allen heeft lastige jaren achter de rug. Jaren waarin zijn films flopten, acteurs niet meer met hem wilden samenwerken, en hij moeilijk een nieuwe film rond kreeg. Maar dit jaar was hij helemaal terug. Coup de Chance was een hit op het filmfestival van Venetië. En dat terwijl, zo vertelde hij aan NRC, hij geen woord Frans kent, zijn Franse acteurs niet kende en de film volledig in het Frans filmde. Het resultaat is een weinig verrassende maar perfect uitgevoerde film over een affaire.

Lees hier de recensie: ‘Coup de Chance’ is niet heel verrassend, maar de uitvoering is vlekkeloos

●●●●●Regie Woody Allen, met Lou de Laâge, Niels Schneider, Melvil Poupaud. Lengte 97 minuten.

12 Le Pot-au-Feu Drama

Alles spettert, schuimt en stoomt. Koperen pannen glimmen in waterig zonlicht, een kalfsrug wordt met jus overgoten voor hij de oven ingaat, een tarbot verzinkt in melk, witte wijn en citroenpartjes. En dat veertig minuten lang: consommé, omelet norvégienne. Je zou de film kunnen zien als voedselporno. Maar het is meer, er ligt een verhaal over een liefde tussen chef Dodin Bouffant (Benoît Magimel) en kokkin en occasioneel bedgenoot Eugénie (Juliette Binoche, die in het echt een dochter heeft met Magimel) in besloten. Vertelt via kookkunst.

Lees hier de recensie: ‘Le Pot-Au-Feu’ is een liefdesverklaring aan de Franse culinaire traditie

●●●●●Regie Anh Hung Tran, met Juliette Binoche, Benoît Magimel. Lengte 135 minuten.

13 Napoleon Biopic

NRC-redacteur en Napoleon-kenner Bart Funnekotter keek met afgrijzen naar de nieuwe biofilm over keizer, revolutionair, dictator, veroveraar, wetgever, hoorndrager en vreemdganger Napoleon Bonaparte. De film hecht totaal geen waarde aan historische feiten. Filmrecensent Coen van Zwol vond dat echter niet zo erg. Ridley Scott kiest wijselijk om de liefde tussen Bonaparte en Joséphine de Beauharnais centraal te zetten. Het maakt politici, soldaten en Europa voorbijgangers in een komisch liefdesdrama. Het maakt de 85-jarige regisseur Ridley Scott overigens ook niks uit dat zijn film niet klopt: „Zoek een leven!”

Lees hier de recensie: In ‘Napoleon’ zijn politici en soldaten slechts voorbijgangers in een komisch, levendig liefdesepos

●●●●●Regie Riddley Scott, met Joaquin Phoenix, Vanessa Kirby. Lengte 158 minuten.

Beste films op streamingdiensten

1 Maestro Biopic

Bernstein-kenner Bas van Putten zag de legendarische dirigent, componist, televisiepresentator en auteur Leonard Bernstein in 1985 in Amsterdam. Bradley Coopers biopic over Bersnstein, Maestro, nam hem terug naar het moment. „Door Cooper zie je ook de toneelspeler achter de jonge god met een soort hoogbourgeoise, bijna matte welwillendheid, het jongvolk beleren in een paternalistisch Disney-Oxford.” Maestro baant zich zelfbewust een pad door een overvol leven en zwelgt vaak in eigen virtuositeit.

Lees hier de recensie: ‘Maestro’ toont Leonard Bernstein als een vulkaan die borrelt van louter levenslust

●●●●●Regie Bradley Cooper, met Bradley Cooper, Carey Mulligan, Matt Bomer. Lengte 129 minuten. Te zien op Netflix.

2 El Conde Horrorkomedie

Pablo Larraín maakte al een drieluik over de overleden Chileense dictator Augusto Pinochet. Inmidddels is hij al bezig met een nieuw drieluik, over succesvolle vrouwen die worstelen met hun positie: Jackie Kennedy (Jackie), prinses Diana (Spencer), en Maria Callas. Maar tussendoor komt hij nog één keer terug om echt af te rekenen met Pinochet. In El Conde stelt hij Pinochet voor als een oude, geile, trieste vampier. Hij reist al eeuwenlang de wereld rond om de heersende klasse te beschermen tegen revoluties. Nu wil hij dan eindelijk dood. Vooral uit ijdelheid, hij vindt het vernederend dat hij wordt gezien als dief. Het is een bloedmooie, grappige en gruwelijke film. De ultieme vernedering voor de dictator. Alleen jammer dat veel mensen ‘m alleen op Netflix zullen zien.

Lees hier de recensie: De dieptrieste, gewetenloze vampier Pinochet wil eindelijk dood in ‘El Conde’

●●●●●Regie Pablo Larraín, met Alfredo Castro, Catalina Guerra, Paula Luchsinger. Lengte 110 minuten. Te zien op Netflix.

3 Rustin Biofilm

Iedereen kent de ‘I have a dream’-speech van Martin Luther King. Niemand kent de man die de mars organiseerde waar de speech gehouden werd. Rustin, een biofilm over de charismatische burgerrechtenactivist Bayard Rustin, maakt dat goed. Colman Domingo zet Rustin Oscar-waardig neer. De burgerrechtenactivist worstelt niet alleen met racisme in Amerika, maar ook met zijn positie in de burgerrechtenbeweging vanwege zijn homoseksualiteit. Netflixfilm Rustin werd mede geproduceerd door Michelle en Barack Obama, die de flamboyante Rustin in 2013 postuum de prestigieuze Medal of Freedom toekende.

Lees hier de recensie: Oscarwaardige hoofdrol in burgerrechtendrama ‘Rustin’

●●●●● Regie George C. Wolfe, met Colman Domingo, Aml Ameen, Glynn Turman, Chris Rock. Lengte 106 min. Te zien op Netflix.